Sewol Feribot Kazasının Yıldönümünde Devlet ve Halk

Dün Kore’de genel seçimler vardı. coronavirüse rağmen %62 gibi çok yüksek bir katılım oldu. İlk sonuçlara göre iktidar bloğu da oyların büyük çoğunluğunu alarak mecliste 180 sandalye kazandı. 

Korelilerin 2014 yılından beri devlete karşı bir öfkesi, bir korkusu vardı. Gerek bu seçimde gerekse de korona virüste bu korkuyla yaklaştı ve bunun faydasını da gördü. Halk sandıkta da mesaj olarak devlete şeffaf olduğu ve olaylara anında müdahale ettiği için desteklediğini söylemiş oldu. Gerçekten de Moon Jae-in hükümeti korona ile mücadelede hem şeffaf oldu hem de hızlı davranarak halkın ve dünya ülkelerinin takdirini kazandı.

6 yıl önce yaşanan 2014 feribot kazasını anlatınca devletin hızlı müdahalesinin, doğru ve şeffaf olmasının ne anlama geldiğini anlayacaksınız. 

6 yıl önce Ağustos ayında Kore’ye gittiğimizde gündem buydu. O zaman TV’leri takip etmiyordum, ara denk gelsem de Korece olduğundan bir şey anlamıyordum. Etraftan duyduğumuz ve İngilizce yayınlanan haberlere göre;

Güney Kore’nin Incheon şehrinden 476 yolcu ve mürettebatıyla kalkan Sewol feribotu, Jeju adasına doğru hareket ediyor. Yolculardan 325’i okul gezisine giden Danwon Lisesi’nin öğrencileri. 16 Nisan 2014 sabahı saat: 08.45’de feribot büyük bir gürültüyle sarsılarak durur.Feribot iskele tarafına doğru yatar ve su almaya başlar.

Kazanın sebebi dümenin keskin bir dönüş manevrası yapması ve feribotun garajındaki araçlar ve güvertesindeki konteynerlerin taşıma kapasitesinin üzerinde yük olması diye kayıtlara geçer.

Kaptan bir anons yaparak, feribotun dengesinin daha da bozulmaması için herkesin can yeleklerini giyerek bulunduğu yerde sabit  kalmasını ister. Ama yeterli can yelekte olmadığı daha sonra tutanaklara geçer.

Gemi yavaş yaş su almaya başlar. Sahil güvenlik 40 dakika sonra yani çok geç gelir. Çevredeki balıkçı tekneleri ve özel yatlar kısmen yetişir. Geminin kaptanı ve mürettebatı da ilk tahliye edilenler arasındadır. En son terk edecek adamların ilk önce tahliye edilmesi öfkenin başlangıcı 1 diyelim. 

Lise öğrencileri hiçbir şeyden habersiz kurtarılmayı bekler. Bu arada öğrenciler, aileleriyle mesajlaşarak fotoğraflar paylaşarak, durumun ciddiyetini yakınlarına anlatmaya çalışır.

Kore Sahil Güvenlik gemiden 172 yolcu ve mürettebatı sağ çıkarır. Tüm televizyonlar batmakta olan feribotu havadan helikopterle canlı olarak gösterir. Ulaştırma ve Sahil güvenlikten aldıkları bilgilerden yola çıkarak Hükümet yetkilileri bütün yolcuların tahliye edildiğini açıklar. Bunu ikinci öfke sebebi sayalım. Televizyonlar da altyazı ve son dakika olarak yolcuların hepsinin kurtarıldığı haberini geçer. Bu da öfke sebebi 3

Televizyonların canlı yayınında feribot iki buçuk saatte yavaş yavaş sulara gömülür. Çocuklarıyla telefon irtibatı kesilen, çocuklarından haber alamayan aileler merakla sahilde toplanırlar. Ama kurtarılıp kıyıya çıkarılan yolcular arasında çocuklarını göremezler. Öfke kat sayısı 4 oldu diyelim. 304 kişi boğulur gider.

Kıyıda toplanan aileler çocuklarından aldıkları son mesajlarda kapalı bir yerde olduklarını öğrenmişlerdir. Hala bir ümitleri var ama kötü hava şartlarından dolayı dalgıçlar gemi enkazına dalamaz. Bütün bu trajedi yaşanırken ülkenin Devlet Başkanı Park Geun-hye ortalıklarda yok. Faciadan yedi saat sonra ortaya çıkar. Bazı iddialara göre 7 saat boyunca tarikat lideri Choi Soon- sil’in yanındadır. Bu durum halkın öfke sayısını 5’e çıkarır.

Devlet Başkanı çocuklarını bekleyen acılı ailelerin yanına geldiğinde protesto edilir. Arama kurtarma çalışmaları kötü hava şartlarında durduğu halde, devlet haber ajansı Yonhap 640 kişilik kurtarma ekibinin çalışmalara devam ettiği haberini abonelerine geçer. Yalan haber öfke sayısı 7. 

Tepkiler hükümete yönelince hükümete yakın medya trajediyle ilgili haberleri birinci sayfada vermemeye görmemeye görmezden gelmeye başlar. İhmalde hükümeti sorumlu tutan aileler mavi saray önünde sarı kurdele takarak protestolar düzenlenir. Park Geun-hye’in popülaritesini bir anda yüzde 30’lara düşürür ve gidişini hızlandırır.

Devlet televizyonu da bu kadar abartmaya gerek yok kazada ölen insan sayısının trafik kazalarında ölen kişiden az olduğu haberi ayrı bir öfke sayısı 8.

Yazıyı okuduktan sonra olayın devamını merak edenlere.. 324 öğrenciden 250’si ve toplamda 304 kişi hayatını kaybetti. 2015 yılında feribot kıyıya çıkarıldı. Feribotun kaptanı Lee Jun-seok, kasıtlı ihmal ve cinayetten ömür boyu hapse mahkum edildi. Diğer 14 mürettebat ise 18 aydan 12 yıla kadar hapis cezası aldı. Ama 6 yıl geçmesine rağmen ailelerin hüznü, öfkesi, yetkililere olan nefreti dinmedi. Kazada sağ kurtarılan okulun 52 yaşındaki müdür yardımcısı olaydan 2 gün sonra kemeriyle kendini bir ağaca asarak intihar etti. Geriye bıraktığı notta, o kadar kişi ölürken hayatta kaldığı için pişman olduğunu ve olayda kendini sorumlu ve suçlu olduğunu söyleyerek hayata veda etti.

Busan Film Festivali’nde kazada devletin beceriksizliğini anlatan ve Cumhurbaşkanı’nın eleştiren “Hakikat Sewol ile Batmaz” adlı bir belgesel programa alınır. Ancak Busan Belediye Başkanı, belgeselin gösterilmemesi için baskı yapar. Gerçekleri gizleme 1

Koreli sinemacılar, festivali boykot eder, belgesel gösterilir ama belgeselin yönetmeni hakkında zimmetine para geçirmekten dava açılıp, hapis cezası verilmiştir. Gerçekleri gizleme 2

Bu siyasi baskılar, sansür girişimi Kore sinemasının ünlü isimlerini ayağa kaldırır, bildiriler yayınlanır. Festivale yönelik siyasi baskıları protesto eden isimlerden biri de Sewol faciasında en başından itibaren hükümeti eleştiren, 92 yıllık Oscar tarihinde bir ilke imza atarak İngilizce dışındaki bir dilde çekilmiş filmiyle en iyi film ödülünü havaya kaldıran Parazit filmin yönetmeni: Bong Joon-Ho.

Sewol faciası sonrasında, Cumhurbaşkanı’nın isteğiyle Kültür Bakanlığı tarafından 9473 ismin bulunduğu bir kara liste hazırlanır. Kara listede feribot kazası başta olmak üzere, iktidara muhalif olan Koreli sanatçılar, sinemacılar, yazarlar, oyuncuların adları var. Gerçekleri gizleme 3. Kara listedeki kişilere devlet desteği kesilir.

Neyse yazıyı  olaylarla daha fazla uzatmadan bitirecek olursak; burada yanlışın ve ihmalin affedilemez olduğunu şeffaf ve doğrunun her zaman yanında olan halkın mücadelesine Kore’de bizzat yaşayarak şahit olduk. Bir facia veya haksızlık karşısında demokratik yollarla sesini yükselten, hakkını arayan halkın  cesaretini gördük.

Kore bugünlere kolay kolay gelmedi. Bir önceki devlet başkanı Park Geun-hye zamanında Kore’nin uluslararası arena da imajını bozacak özellikle intihar haberlerini basının sümen altı ettiğini yıllarca haberinin yapılmadığı geçen yıllarda Kore’deki bir gazetenin genel yayın yönetmeni söylemişti. Gerçekleri gizleme 4. Kore’nin coronavirüsteki başarısında halkın desteği etkilidir. Devlet halkı doğru ve hızlı bir şekilde bilgilendirdi ve halk da devlete yardımcı oldu. Yukarıda da söylediğim gibi iktidar partisinin yüksek oy alması, seçim sonucu da halkın coronavirüse onayı demektir. Vesselam