Kore’de Seçim ve Yönetim Sistemi Nasıl?

07/05/2018
0

Seçim Güney Kore’nin de gündeminde. 13 Haziran’da Kore’de yerel seçimler var. Gündem seçim olunca biz de Kore’deki seçim ve yönetim sistemini ele alalım. Başka ülkelerden farklı nasıl bir uygulamaları var ona bakalım.

Yerel seçimler her 4 yılda bir yapılıyor. 52 milyonluk ülkede yaklaşık 43 milyon seçmen gelecek ay oy kullanacak. Yerel seçimde bölge valilerini, belediye başkanlarını, belediye meclis üyelerini ve eğitim ofisi müdürlerini seçiyorlar. Milli Eğitim müdürlerini ve bölge valilerini seçmeleri yönüyle bizim yerel seçimlerden çok farklı. Oy verme işlemleri normal mesai olan saat 09.00’da başlıyor ve 18.00’de sona eriyor.

Güney Kore, demokrasiye geçişten sonra bu yıl 7. yerel seçimini yapıyor. Güney Kore’de ilk yerel seçim 1995 yılında yapılmış. Seçime katılımı artırmak için pazar günü yerine hafta içi Çarşamba veya perşembe günleri yapılıyor. Genelde seçimlere katılım oranı %60’larda oluyor.

Genel milletvekili seçimleri 5 yılda bir yapılıyor. Milletvekili seçilebilmek için 25 yaşında olmak gerekiyor. Yine bu seçim sistemi de bizim seçim sisteminde çok farklı. Ulusal Meclis seçimlerinde uygulanan seçim sistemi çoğunluk ve nispi temsil sisteminin birlikte uygulanmasından oluşan, karma bir seçim sistemi mevcut. 299 üyenin 245’i dar bölge çoğunluk sistemine göre; 54’ü ulusal düzeyde uygulanan nispi temsil sistemine göre seçiliyor. 54 üyenin belirlendiği aşamada, seçimlerde ulusal düzeyde oyların %3’ünden fazlasını alan partiler veya 245 dar seçim çevresinin en az 5’inden temsilci çıkaran partiler değerlendirmeye tabi tutuluyor. Kısmen %3 baraj seçim barajı var denilebilir.

Meclis Başkanlığı yani Ulusal Meclis, iki yıllığına bir Meclis Başkanı ve iki Meclis Başkan Yardımcısı seçiliyor. Başkan, Meclisin tüm üyelerinin katıldığı toplantılara başkanlık eder. Başkanın olmadığı zamanlarda yardımcıları ona vekâlet eder.

Devlet Başkanlığı seçimi 5 yılda bir yapılıyor. Başkan bir defa seçilebiliyor. Adaylar içerisinde en fazla oyu alan başkan oluyor. Adaylardan % 51 şartı aranmıyor. Hükümet bu başkanlık sistemini biraz değiştirmeyi düşünüyordu fakat yerel seçimle beraber referandum planlaması düşünülen anayasa değişikliği görüşmeleri yerel seçimlere yetiştirilemedi. Değişiklik paketinde başkanlık seçimlerinin 4 yılda bir yapılması 4+4 formülü, yani bir kişi en fazla 2 dönem seçilebilme, başkanın görevlerinin azaltılması ve başbakanın yetkilerinin azaltılması seçme yaşının 18 yaşa indirilmesi gibi yasa değişikliği içeriyordu. Tam olarak belli değil ama Bu değişiklik paketi 2020’deki genel seçimlere kalabilir. Henüz yasalaşmadı ama seçme yaşının 18’e indirilmesi, devlet başkanının İki dönem seçilme değişikliği çok konuşulacak gibi.

Seçim kampanyaları gürültüsüz ve kavgasız oluyor. Gürültü ve çevre kirliliği yok denecek kadar az. Afiş, ilan, parti bayrakları, arabalara reklam giydirme gibi reklam şekline 3 seçim oldu hiç rastlamadım. Seçim kampanyaları çok seviyeli ve demokratik ortamda gerçekleşiyor. Büyük mitingler yerine küçük mahalle aralarında hoparlör sistemli tanıtım toplantıları yapılıyor.

Seçim günü seçim bölgesinde olamayacağını belirten kişiler önceden istediği yerde kullanabiliyor. Geçen yıl mayıs ayında yapılan başkanlık seçiminde seçmenlerin %28’i seçim gününden önce oyunu kullanmış.

Güney Kore’de yabancılar 2005 yılından itibaren F-5 vizesine sahipse yerel seçimlerde oy kullanabiliyor. Haziran 2014’te yapılan yerel seçimlerde, 48.428 yabancının oy kullanma hakkı varmış. Aradan geçen 4 yılın sonunda 55 binden fazla yabancı seçmen olması bekleniyor.

Neyse efendim konuyu toparlayalım. Kore’nin özellikle son 50 yılda, ekonomik ve teknolojik alanlarda gösterdiği atılımların arkasında ülkede uygulanan hükümet sistemi ve istikrarın etkisi çok yüksek. Bir başkanın, ikinci kez seçilememesi de istikrarda çok etkili. Başkanı, o beş yıl içerisinde milli kalkınma planına riayet etmeye zorluyor ve haliyle ülke ekonomisine odaklanıyor. Milli eğitimdeki yöneticilerin de seçimle gelmesi eğitimdeki otokontrolü daha da artırıyor. Eğitim siyasete kurban edilmiyor. Bu sistem her yerde uygulanır mı? Birebir uygulanamaz ama genel olarak alınıp ülkenin siyasi yapısına göre uyarlanabilir. Neden olmasın! Kore de bunu ABD’den alıp kendine göre değişiklikler yapmış, beğenmediği yerleri de hâlâ değiştirmeye devam ediyor.

Gelecek pazartesi yeni bir yazı da görüşmek üzere..!